Hoe zal het zijn als je de dingen in je leven niet meer zelf kunt en je afhankelijk wordt van anderen? Dit is een vraag die gesteld wordt door Evert. Hij is ziek en weet dat hij op sommige vlakken afhankelijk van anderen zal worden. Afhankelijk zijn, het is een schrikbeeld voor hem, maar ook voor veel andere mensen. Wat verder vragend kwamen we uit op het feit dat afhankelijk zijn hem het gevoel gaf minderwaardig te zijn. Een watje, niet meer in staat om dingen zelf te doen. Natuurlijk weet hij dat het zijn ziekte is die hem afhankelijk maakt en dat het gevoel minderwaardig te zijn eigenlijk nergens op slaat, hij kan er niets aan doen. Maar toch….
Existentiële vragen
Door ziekte of een beperking afhankelijk worden kan grote existentiële vragen naar voren brengen. Wie bén ik nog met mijn beperkingen? Wie ben ík met deze ziekte? Wat kan ik nog in het leven met deze ziekte of beperking? Voor wie ben ik nog van betekenis als ik niet meer… en welke waarde heeft mijn leven nog als….
Dat deze levensvragen naar boven komen is niet zo gek natuurlijk. We ontlenen onze identiteit vaak aan een baan, onze interesses of onze plek in een groep of maatschappij. Als dan ineens al deze vanzelfsprekendheden die we hadden op losse schroeven komen te staan dan gaan we over onszelf nadenken. Zo ook bij Evert die het bijvoorbeeld een onoverkomelijke gedachte vindt dat hij binnenkort niet meer zelf ergens naar toe kan gaan zonder hulp.
Uit handen geven
Afhankelijkheid betekent dingen uit handen geven. Voor veel mensen is daar de term loslaten aan verbonden. Maar is dat ook werkelijk zo? Moet je alles loslaten als je afhankelijk bent van de hulp van anderen?
Evert weet dat hij straks zijn persoonlijke verzorging uit handen moet geven en dat hij afhankelijk is van vervoer door anderen om ergens te komen. Al doorpratend over die persoonlijke verzorging komt naar voren dat hij erg opziet tegen het steeds door een ander verzorgd moeten worden. Steeds iemand anders aan je lijf die denkt dat hij of zij wel weet wat goed voor je is, of erger nog, geen rekening houdt met hoe je het wil. Afhankelijkheid en loslaten waren voor hem hierin synoniem. Door de term loslaten te vervangen door regie kwam het afhankelijk zijn voor hem in een heel ander perspectief te staan. Zelf de regie houden over hoe je verzorgd wil worden, zelf bepalen of je met een taxi vervoerd wordt of dat je met extra begeleiding nog zo lang mogelijk met de trein gaat bijvoorbeeld. Of zelf willen bepalen waar de dingen in je huis opgeruimd worden zodat jij ze ook weer terug kunt vinden. En sterker nog, zelf de regie houden over de vraag of je je afhankelijk wil opstellen van anderen of dat je liever eerst alles zelf uitzoekt. Geen mens is hierin namelijk hetzelfde.
Je afhankelijk voelen van anderen is per persoon verschillend. Sommige mensen vinden het niet erg of zelfs fijn als ze hulp krijgen van anderen. Anderen willen zo lang mogelijk alles zelf doen en de dingen zelf uitzoeken en worden boos als je ze ongevraagd helpt. Er is dus geen goed of fout in wel of niet afhankelijk willen zijn.
Regie
Afhankelijkheid kan frustratie en irritatie opleveren. De frustratie en irritatie kan groot zijn als mensen, hoe goed bedoeld ook, je dingen uit handen nemen omdat ze denken dat je het misschien niet meer kunt.
Het is de kunst om voor jezelf te bepalen waar voor jou de grens van afhankelijk zijn ligt en hoe belangrijk die grens is. Kun je aangeven hoe je wil dat de dingen lopen of vind je dat lastig? Heeft de term afhankelijkheid voor jou een negatieve betekenis of vind je het wel fijn dat mensen je af en toe helpen zodat je niet alles zelf hoeft uit te zoeken?
Evert is nu nog op een punt dat hij graag de touwtjes in handen houdt. Hij zal niet kunnen voorkomen dat hij geholpen moet worden en dat dit in de toekomst misschien meer wordt, maar hij wil wel zelf bepalen op welke manier dat helpen gebeurt. Hij moet dingen uit handen gaan geven maar van helemaal loslaten en afwachten hoe het gebeurt is bij hem dus geen sprake. Het is een hele opluchting voor hem dat hij hierin ook zelf kan bepalen wat hij wel en niet uit handen wil geven. Nu is het voor hem belangrijk om dit ook met zijn familie en vrienden te gaan bespreken en het op papier te zetten. Zo weet iedereen waar hij aan toe is.
Wanneer vraag jij hulp? Hoe moeilijk vind jij het om hulp te vragen?