Hulp vragen als je het moeilijk heb, doe jij dat snel? Of denk je “ik moet het toch zelf kunnen”?
Wat is dat toch met ons, dat we denken dat we alles maar zelf moeten kunnen? Natuurlijk, ik weet ook dat mijn moeder vroeger zei, “eerst zelf proberen, als het dan niet lukt kom ik helpen”. Ik heb het bij mijn eigen kinderen ook gezegd en het is nuttig om ze enig doorzettingsvermogen te leren en hun eigen creativiteit aan te laten boren.
Zo’n simpel zinnetje met bijbehorende intentie kan nog jaren blijven hangen en ervoor zorgen dat je, ook als je volwassen bent, geen hulp vraagt maar het eerst zelf probeert. Prima intentie, maar als dat ervoor zorgt dat je lang blijft aanmodderen ook al weet je dat je er zelf niet uitkomt, dan gaat het je in de weg zitten.
Ziekte in het gezin
Dat gold ook voor Erik, 47 jaar. Met een baan als automonteur was hij gewend om complexe problemen bij auto’s op te lossen. Maar wat niemand in zijn omgeving wist, was dat zijn broer Matthijs, op 14 jarige leeftijd was overleden aan een progressieve ziekte. Het gezin wist vanaf de geboorte dat Matthijs niet oud zou worden en moest leven met die werkelijkheid. Erover praten deden ze niet, alleen als het ging om praktische zaken zoals controle bij artsen, medicijnen die nodig waren of extra zorg op school die nodig was.
Erik heeft bij zijn ouders nooit emoties gezien, hij wist dus niet hoe zijn ouders de ziekte van hun zoon beleefden. Als iemand er al een toespeling op maakte dan werd dat snel afgedaan als “met erover praten en met huilen wordt hij niet beter”.
Als kind had hij dus als snel geleerd dat praten niet helpt, dat je je emoties weg moet stoppen en dat je vooral door moet gaan met je leven.
Dat was precies wat hij deed, tot hij steeds vaker angstdromen kreeg en ’s nachts huilend wakker werd. In eerste instantie deed hij wat hij geleerd had: doorgaan en emoties wegstoppen. Toen dat niet meer hielp werd hij door de huisarts verwezen. Hij voelde het als falen. “Ik moet het toch zelf kunnen? Ben ik zo’n watje dat ik er niet mee om kan gaan?
Gedachten en gevoelens ordenen
Een watje was hij zeker niet, hij was eerder hard voor zichzelf. Tijdens de wandelgesprekken hebben we verkend wat hij niet wist. Over hoe een rouwproces kan verlopen, over hoe dat bij hem was verlopen en wat hij graag had gewild. Over de dingen die hij nu nog zo graag van zijn ouders zou willen weten en hoe hij, door er wel over te praten antwoorden voor zichzelf kon vinden. Over de persoon die hij geworden was door het overlijden van zijn broertje en wat hij door wilde geven aan zijn eigen kinderen.
Langzaam kreeg het onbekende landschap van zijn rouwproces vorm en leerde hij op zijn 47e wat hij toen als 10 jarig jongetje graag had willen leren van zijn ouders. En met liefde voor zijn ouders kon hij het gesprek met hen aangaan en de vragen stellen die hij wilde stellen. Hij kwam tot de ontdekking dat ook zij, nu pas de ruimte hadden om hun eigen verhaal te vertellen en emoties te laten zien.